Poszukiwanie jest sztuką – relacja z konferencji “Kultura wartości. O wiarygodnej współpracy międzysektorowej”
Współpraca pomiędzy artystami a ekonomistami, rządzącymi a obywatelami, organizacjami pozarządowymi a samorządami, pomiędzy uniwersytetami a biznesem – ile możliwych linii współpracy, tyle unikalnych wyzwań i niepowtarzalnych okazji. Jak się w tym wszystkim odnaleźć i jak sprawić, żeby współpraca była korzystna dla każdej ze stron? O tym dyskutowali prelegenci konferencji „Kultura wartości. O wiarygodnej współpracy międzysektorowej”, która w ramach Otwarcia Sezonu Fundacji GAP – „Nie przeGAP 2022” odbyła się 14 marca 2022 roku w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Uniwersytety nie są już wieżą z kości słoniowej
O ich ewolucji – od „wież z kości słoniowej” do instytucji służebnych, odpowiedzialnych i reagujących na bieżące potrzeby – opowiedział prof. UEK dr hab. Stanisław Mazur, rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. „Uniwersytet odpowiedzialny” to niezwykle szeroki koncept. Aby go lepiej zrozumieć, należy odpowiedzieć na dwa fundamentalne pytania: „Wobec kogo i za co?” – tłumaczy.
Wyjątkowe kompetencje uniwersytetów i ich możliwość pozytywnego oddziaływania na różne procesy kształtujące społeczeństwo prowadzą do wniosku, iż są one odpowiedzialne wobec wszystkich jednakowo. Ich misją są działania, które – niehamowane ekonomicznymi ograniczeniami i imperatywem przynoszenia zysków – sprawiają, że stają się odpowiedzialne za szukanie jak najlepszych możliwości reagowania na różnego typu wyzwania cywilizacyjne.
Jak nie hamować potencjału uczelni? Instytucjonalne rozwiązania i przekazywanie dobrych praktyk
O kształtowaniu interdyscyplinarnej współpracy opowiadali także prelegenci panelu dyskusyjnego “Kultura współpracy – o wzmocnieniu działań na linii nauka-biznes”. Uczelnie posiadają imponujące zasoby zarówno kompetencji, jak i gotowych rozwiązań. Te jednak, wskutek różnic pomiędzy instytucjami, często nie znajdują zastosowania w biznesie – zaznacza moderator dyskusji dr Bartłomiej Biga, Wiceprzewodniczący Rady Programowej OEES. Dr Seweryn Rudnicki z AGH w Krakowie podkreśla, że największą przeszkodą jest brak transferu wartości pomiędzy tymi instytucjami. Można to zmienić zarówno oddolnie, jak i instytucjonalnie. Działania oddolne to choćby budowanie mikroobszarów działań, które zaangażują działaczy z obu stron, znających realia pracy w obu systemach. Zdaniem Rudnickiego, problemem jest także podejście polskich badaczy do łączenia pracy naukowej z pracą w biznesie. W innych krajach można pracować w nauce, odejść na jakiś czas do biznesu, a później wrócić i przekazać panujące tam dobre praktyki. Za granicą jest to postrzegane pozytywnie, a w Polsce odbiera się takie działania, jak „wakacje” – dodaje.
Z kolei Anita Antosz z AMS zauważa, że odpowiedzią na potrzebę łączenia biznesu i szkolnictwa wyższego może być zapewnienie studentom płynnego przejścia pomiędzy instytucjami. Gwarantem tego może być m. in. nowy kierunek na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie – Global Business Services, który tworzony we współpracy z największymi globalnymi korporacjami działającymi w Polsce, oferuje studentom praktyczne przygotowanie do przyszłej pracy w korporacjach.
Innowacje to nie tylko loty w kosmos
Co uniwersytet może przejąć od biznesu, a czego biznes może oczekiwać od uniwersytetu? Jak w ich przebiegu współpracy mogą pomóc samorządy? Zdaniem dr Rafała Soleckiego, Dyrektora Małopolskiego Centrum Przedsiębiorczości (MCP), jednostki administracji samorządowej mogą w takiej współpracy odegrać rolę wspomagającą zarówno pod kątem finansowym, jak i merytorycznym. W latach 2014-2020 MCP wsparło niemal 500 projektów, udzielając im bezzwrotnego wsparcia w formie bonów na innowacje o jednostkowej wartości do 500 tysięcy złotych. Rola samorządów jest jednak znacznie szersza – to także organizowanie współpracy akademicko-biznesowej opierającej się o rozpoznawanie potrzeb jednej strony i znajdowanie odpowiedzi na te potrzeby po drugiej stronie.
Innowacja jest środkiem, a nie celem samym w sobie
Nieodłącznym elementem nawiązywania międzysektorowej współpracy są wprowadzane po każdej ze stron innowacje. Jak działać, aby innowacje nie stały się celem samym w sobie, a faktycznie czemuś służyły? Zdaniem Michała Badury z Edisonda, najważniejsze jest, aby odpowiedzieć na faktyczną potrzebę organizacji. Budowanie kultury innowacji wymaga cierpliwości i dostosowania metody do kultury panującej wewnątrz organizacji – podkreśla Badura. Na podstawie jego doświadczeń udało się pomóc takim organizacjom, jak choćby DKMS i inicjatywa Szlachetna Paczka. Dla Fundacji DKMS kluczowym okazało się uproszczenie medycznych komunikatów wysyłanych do dawców szpiku, co pomogło utrzymać ich zaufanie. Wszystko to zostało osiągnięte w wyniku międzysektorowej współpracy ze studentami. Innowacje to zatem codzienna praca nad każdym elementem działalności, a nie tylko olbrzymie skoki technologiczne.
Społeczeństwo wysokich wartości czy powszechna ignorancja?
W dyskusji “Rola wiarygodnej instytucji kultury w kształtowaniu zaufania społecznego” prof. Jerzy Hausner wraz z Krzysztofem Głuchowskim, dyrektorem Teatru im. J. Słowackiego, zgodnie przyznają, że niezależne instytucje kultury są niezbędnym narzędziem do wywoływania społecznego zaangażowania i poruszenia. Odgrywają także ważną rolę w kształtowaniu wartości takich jak kreatywność, otwartość i wyobraźnia, odpowiedzialnych za tworzenie społeczeństwa opartego na współpracy, ale także kluczowych w biznesie i ekonomii wartości.
Jednak aby instytucje kultury mogły spełniać swoją rolę, powinny być przede wszystkim wiarygodne, niezależne od władzy i nie bać się skandali. Nonkonformizm jest wpisany w DNA instytucji kultury – dodaje Głuchowski.
Odpowiadać na potrzeby, koordynować i wskazywać rozwiązania – współpraca pomiędzy NGOsami, biznesem a samorządami
W panelu “Kultura wartości – rola trzeciego sektora w generowaniu wartości dla gospodarki i społeczeństwa”, moderowanym przez Agatę Machnik-Pado, Prezeskę Zarządu Fundacji GAP, dyskutowano z kolei o współpracy organizacji społecznych z instytucjami publicznymi i biznesem, a także wspólnym tworzeniu innowacji społecznych, czyli rozwiązań, w centrum których jest człowiek i jego potrzeby. Każda z tych instytucji dysponuje zupełnie innymi, równie wartościowymi narzędziami, które – odpowiednio połączone – mogą zagwarantować sukces.
Dzięki współpracy biznesu i organizacji zajmujących się aktywizacją społeczno-zawodową osób z niepełnosprawnościami, możliwe staje się z jednej strony tworzenie przyjaznych miejsc pracy dla takich osób, jak i integrację społeczną. Takie podejście z powodzeniem w praktyce realizuje przedsiębiorstwo społeczne Społeczna 21, które nad Zalewem Nowohuckim w Krakowie prowadzi foodtruck z frytkami, obsługiwany przez osoby z zespołem Downa. Organizacje pozarządowe, biznes, samorządy i uniwersytety powinny współpracować na rzecz społeczności na różnym szczeblu. Z dobrą współpracą międzysektorową jest jak z dobrą kawą. Istotne jest to, jaki wybieramy kubek, ile będzie wody, ile kawy, ile mleka i czy będą w niej dodatki. Co więcej, każdy z nas lubi inną kawę. Tak samo jest we współpracy: musimy ustalić, jakie mamy kompetencje, jakie mamy oczekiwania, możliwości, kto co chce z tej współpracy wyciągnąć i tak to poukładać, żeby wszystkim „smakowało” – zauważa Agata Krzyżek-Gola, Członkini Zarządu w Społeczna 21.
Jedną z inicjatyw Stowarzyszenia Podgorze.pl odpowiadających na potrzeby mieszkańców tej krakowskiej dzielnicy jest Targ Pietruszkowy – wyjaśnia Alicja Kowalik, Prezeska Zarządu Fundacji Targ Pietruszkowy. To właśnie tam można kupić zdrowe i ekologiczne produkty żywnościowe, które muszą spełniać trzy kryteria – lokalność, naturalność i możliwość bezpośredniego zakupu od producenta.
O rozpoznawaniu potrzeb i koordynowaniu działań mówi także Wioletta Wilimska, Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie. Rolą instytucji samorządowych jest rozpoznawanie potrzeb i szukanie osób albo instytucji, które pomogą je rozwiązać. Tak powstał np. płaszcz przeciwdeszczowy dla osób poruszających się na wózku – tłumaczy.
Z kolei dr Dominika Walec, Prezeska Zarządu Fundacji Wspierającej #OMGKRK opowiadała o tym, jak dzięki współpracy skutecznie można budować światowej jakości ekosystemy innowacji na terenie Krakowa. Najważniejsze w tworzeniu ekosystemów i rozwiązań na rzecz społeczeństwa i gospodarki jest umożliwienie przedstawicielom sektora prywatnego i samorządowego poznanie się nawzajem – podsumowuje.
Konferencja została zorganizowana w ramach projektu Małopolska Open Eyes Economy Hub, realizowanego przez Fundację Gospodarki i Administracji Publicznej, w którym świadczone jest darmowe wsparcie dla małopolskich małych i średnich przedsiębiorstw w nawiązywaniu nowych, międzynarodowych relacji biznesowych poprzez organizację wyjazdów na misje gospodarcze i targi branżowe. Program jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020.
Tekst: Michał Szyndler