Wartości niematerialne w rozwoju firmy

Jak wygrać przyszłość, czyli o wartościach niematerialnych w biznesie

W Szczecinie odbyła się kolejna konferencja z cyklu Open Eyes Economy on Tour – tym razem pod hasłem „Wartości niematerialne w rozwoju firmy”. Organizatorami wydarzenia były Regionalny Oddział PIBR w Szczecinie, Instytut Audytorów Wewnętrznych IIA Polska, Fundacja GAP oraz Uniwersytet Szczeciński.
Jako że szczecińska konferencja była jednym z serii wydarzeń prowadzących do listopadowego Open Eyes Economy Summit, wykład wprowadzający wygłosił pomysłodawca OEES, prof. Jerzy Hausner z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Mówił między innymi o tym, jak poprzez rozejście się rozwoju gospodarki i społecznych wartości wyczerpuje się dotychczasowy model funkcjonowania biznesu. Receptą prof. Hausnera jest Firma-Idea – koncepcja przedsiębiorstwa, które nie jest jedynie rynkowym graczem, ale nosicielem wartości i uczestnikiem życia społecznego. Takie przedsiębiorstwo wymaga także innego modelu przywództwa. Zamiast kontrolującego wodza czy przywódcy transakcyjnego mamy tu do czynienia z autentycznym liderem, przywódcą relacyjnym, który uruchamia proces wspólnego ustalania ważnych społecznych celów i energię społeczną do ich osiągnięcia, który łączy i zespala odrębności. Trzecim poziomem są nowe modele relacji pomiędzy podmiotami rynkowymi – opisane metaforą wysp i archipelagów, wchodzących we wzajemne interakcje.
Pierwszą część konferencji otworzył dr Bartłomiej Biga z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, który opowiadał o nadprodukcji dóbr niematerialnych – „tragedii niematerialnej obfitości” – i zmieniającym się paradygmacie ich ochrony. Z jednej strony dobra niematerialne stanowią coraz większą część wartości przedsiębiorstw: jeszcze w 1975 r. zasoby niematerialne stanowiły średnio zaledwie 17% wyceny największych firm wchodzących w skład indeksu S&P 500; w 2015 r. proporcje są odwrócone i zasoby niematerialne to aż 87% wartości blue chipów. Ponieważ jednak starania o zapewnianie wyłączności własności intelektualnej stają się coraz bardziej kosztowne, a czasem praktycznie niemożliwe, choćby ze względu na niedoskonałości prawa patentowego, korzystniejsze zaczyna być oparcie strategii przedsiębiorstwa na takich modelach biznesowych, które generują korzyści w oparciu o szerokie rozpowszechnienie i dużą popularność jakiegoś rozwiązania.
W panelu, prowadzonym przez prof. Dariusza Zarzeckiego z Uniwersytetu Szczecińskiego, oprócz dr. Bigi brali także udział prof. Jerzy Hausner, dr Magdalena Kisielewska z firmy doradczej MK Consulting Group oraz specjalizujący się w prawie własności intelektualnej prawnicy mec. Rafał Olesiński (Olesiński i Wspólnicy) i mec. Agata Kowalska (CK-legal).
Druga część konferencji nosiła frapujący tytuł „Nadchodzi nieuchwytne. Jak zmieniać biznes, by wygrać przyszłość”. Centralnym punktem byli ludzie i ich talenty – już we wprowadzającym wykładzie pokazał to Wojtek Ławniczak (Very Human Services). W tym kontekście wskazywał na bolączki polskiego biznesu: postfolwarczną kulturę organizacyjną, niski poziom zaufania wewnątrz przedsiębiorstw i pomiędzy nimi, rozbudowane procedury i ograniczone umiejętności współpracy. Uczestnicy dyskusji prowadzonej przez Ewę Sowińską, wiceprezes PIBR – Wojtek Ławniczak, Laura Hołowacz (prezes zarządu CSL), dr Magdalena Małachowska (specjalistka w dziedzinie przemysłów kreatywnych z Akademii Sztuki w Szczecinie) i Olga Petelczyc (pełnomocniczka zarządu IIA Polska ds. CSR) – w pełni zgodzili się z tym poglądem. Firmy, które chcą przetrwać i rozwijać się, muszą postawić przede wszystkim na stworzenie możliwości rozwoju swoich pracowników oraz nie bać się porażek ponoszonych podczas eksperymentowania.
Coraz częściej audytorzy wewnętrzni badają oprócz procedur czy systemów zarządzania także miękkie aspekty działania przedsiębiorstwa, takie jak jego kultura organizacyjna – potwierdza Olga Petelczyc. – Takie dane to dobry punkt wyjścia do zmian. Warto zacząć je bowiem od siebie i swojego najbliższego otoczenia.
To nie jest jedynie szczytna idea, ale skuteczny model biznesowy: około 90% liderów swoich branży (i tylko mniej niż 50% ogółu firm) stosuje te dwie fundamentalne zasady.

Biegli rewidenci w coraz większym stopniu są dla swoich klientów doradcami – podsumowuje Ewa Sowińska. – Aby lepiej pełnić tę rolę, muszą zaś nie tylko rozumieć aktualny model biznesowy danego przedsiębiorstwa, ale też widzieć rozwój branży i generalne trendy w perspektywie średnio- i długoterminowej. Poszerzanie horyzontów, jakie oferują konferencje takie jak OEES, jest nam zatem niezbędnie potrzebne!