Nr

Przystanek IDEA: Państwo w kryzysie, państwo w działaniu – podsumowanie dyskusji

Przystanek IDEA: Państwo w kryzysie, państwo w działaniu
Prelegenci:
– dr Henryka Bochniarz – założycielka i przewodnicząca Rady Głównej Konfederacji Lewiatan, Wiceprezydent BusinessEurope
– s. Małgorzata Chmielewska – Katolicka Wspólnota „Chleb Życia”
– prof. dr hab. Jacek Majchrowski – Prezydent Miasta Krakowa
– prof. UEK dr hab. Stanisław Mazur – Dziekan Kolegium Gospodarki i Administracji Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Pandemia wywołała światowy kryzys, w obliczu którego większość obywateli czuje się
niepewnie. Jednocześnie każdy pragnie, aby rządzący podejmowali odpowiedzialne decyzje
oraz chce mieć dostęp do wiarygodnych informacji. Rosną oczekiwania względem władz
państwa, a także presja ze strony społeczeństwa, które domaga się natychmiastowej recepty
na najpilniejsze problemy. W czwartym spotkaniu z cyklu Przystanek IDEA eksperci próbowali
odpowiedzieć na pytania: Czego obywatele oczekują od państwa? Jak kraj radzi sobie z
kryzysem? Czy zapewnia nam minimum bezpieczeństwa? Rozmówcy starali się również
spojrzeć na problematykę w nieco szerszej perspektywie i przewidzieć, jaka będzie kondycja
państwa po zakończeniu epidemii.
Moderator spotkania, dziennikarz RMF FM Krzysztof Berenda rozpoczął dyskusję od pytania o
to, czy polskie państwo radzi sobie z kryzysem zdrowotnym i gospodarczym. Jako pierwsza
głos zabrała dr Henryka Bochniarz, która podkreśliła, że wybuch pandemii to ogromny
problem dla wszystkich krajów, ale dla Polski szczególne wyzwanie stanowią próby
ograniczania wolności po 30 latach walki o nią. Globalny świat przyniósł globalne wyzwania, z
którymi musimy się wspólnie zmierzyć.
Prezydent Miasta Krakowa prof. dr hab. Jacek Majchrowski nawiązał następnie do ćwiczeń
przygotowujących samorządy na epidemię; jego zdaniem już wówczas uwidocznił się brak
planu działania. Prezydent zaznaczył, ze samorządy są w podobnej sytuacji co przedsiębiorcy –
także nie mają wpływu na sytuację ani możliwości podjęcia konkretnych działań.
Prof. dr hab. Stanisław Mazur podkreślił, że w tej chwili wszyscy zdajemy egzamin dojrzałości z
radzenia sobie z kryzysową sytuacją. Kraje Zachodu nie są w stanie poradzić sobie z epidemią
sposobem Korei czy Tajwanu przede wszystkim ze względu na brak odpowiedniego zaplecza.
Według niego reakcja państwa w zakresie zdrowia oraz gospodarki w pierwszej fazie kryzysu
zasługuje na pozytywną ocenę, jednak opiniowanie całości działań rządu byłoby
przedwczesne.

Siostra Małgorzata Chmielewska oceniła sytuację mieszkańców domów pomocy społecznej
oraz osób bezdomnych jako tragiczną. Ze swojej perspektywy nie mogła przyznać, żeby
państwo dobrze sobie radziło, wręcz przeciwnie – negatywnie oceniła działania władz.
Zauważyła, że kryzys społeczny już się rozpoczął, a ludzie tracą pracę i dach nad głową. Z
pomocą przyjdą im organizacje pozarządowe. Według siostry Chmielewskiej państwo nie
zdało tego trudnego egzaminu, a sytuację ratują tylko ludzie, którzy chcą pomagać we
własnym zakresie. Rozmówczyni zaznaczyła, że problemem jest brak dialogu pomiędzy
organizacjami pozarządowymi a władzą. Według niej odpowiedzialność wziąć powinni na
siebie wszyscy: władza centralna, samorządy i organizacje pozarządowe.
Doktor Henryka Bochniarz zaznaczyła, że kryzys nie zakończy się prędko i już teraz powinno
się myśleć o tym, jak poradzić sobie z kolejną falą epidemii. Jej zdaniem kluczową kwestią jest
w tej chwili dialog i wspólne szukanie rozwiązania problemu. Państwo natomiast powinno być
zobligowane do udzielenia społeczeństwu uczciwej odpowiedzi na pytania o aktualną sytuację
gospodarczą, głównie o kwestie związane z budżetem. Profesor Jacek Majchrowski
poinformował przy tym, że miasto zwróciło się do Wojsk Obrony Terytorialnej z prośbą o
wsparcie w kwestiach pomocy społecznej. Zasygnalizował, że samorządy potrzebują w tej
chwili możliwości przesuwania środków pomiędzy budżetami i przeznaczanie ich na
najpilniejsze potrzeby.
Profesor Stanisław Mazur podkreślił istotną rolę lokalnego rozwiązywania problemów i siłę
wspólnoty, a prezydent Jacek Majchrowski przypomniał, że wielkie kryzysy rozwiązywane są
przez wielkie inwestycje, także te społeczne, dlatego tego typu działania nie są
wstrzymywane. Poinformował przy tym, że większość urzędników pracuje zdalnie i ma bardzo
dużo pracy. Doktor Henryka Bochniarz zaznaczyła, że jesteśmy teraz jako państwo częścią
wielkiej całości i nie tylko od nas zależy, jak będzie wyglądać przyszłość.
Profesor Stanisław Mazur na pytanie o przyszłość odpowiedział, że świat po epidemii będzie z
pewnością inny. Bardzo szybko musieliśmy przestawić się na działania zdalne w zakresie np.
nauczania czy pracy zawodowej. Wydaje się, że również opieka zdrowotna może wyglądać
inaczej – cechować ją będzie większa elektronizacja i udział sztucznej inteligencji. Z drugiej
strony jednak mogą poszerzać się obszary globalnego wykluczenia i pojawić się nieznane
dotąd problemy, takie jak ograniczanie wolności w celu ochrony zdrowia. Prezydent
Majchrowski zauważył, że żyjemy w czasach podobnych do lat 30. XX wieku i pomimo prób
wzmacniania inicjatyw oddolnych, zmierzamy w kierunku centralizacji. Siostra Małgorzata
Chmielewska poinformowała ponadto, że już teraz otrzymuje sygnały o wstrzymywaniu
darowizn, a nadchodząca, ogromna inflacja odbije się również na najbiedniejszych.
W podsumowaniu zapytano ekspertów o to, czego najbardziej w tej chwili potrzebują.
Profesor Majchrowski wskazał pieniądze i spójność społeczną na wszystkich szczeblach,
doktor Bochniarz jasne przepisy, które pozwoliłyby firmom na utrzymanie płynności
finansowej oraz dialog i bieżącą współpracę z administracją. Profesor Mazur wskazał zaś na

współdziałanie z przekonaniem o efektywności integracji, a siostra Chmielewska potwierdziła
słuszność swoich przedmówców i dodała potrzebę dialogu z organizacjami pozarządowymi.