Nr

Relacje z najciekawszych paneli Kongresu Miasto – Woda – Jakość życia

BLOK: MIASTO – PLANOWANIE PRZESTRZENNE A OCHRONA PRZED POWODZIĄ W MIASTACH

3 i 4 października we Wrocławiu odbył się Kongres Miasto – Woda – Jakość życia. Jego uczest-
nicy mogli wysłuchać m.in. prelegentów z bloku tematycznego „Miasto – planowanie przestrzenne a ochrona przed powodzią w miastach”.

Pierwsze wystąpienie w jego ramach wygłosił dr inż. Wolfgang Kron, do niedawna szef działu badań nad zagrożeniami hydrologicznymi w największej na świecie firmie reasekuracyjnej, Munich Re. Dr Kron w swoim wykładzie zatytułowanym „Efficiency of flood protection measures” przedstawiał, korzyści wynikające z ochrony przed powodziami, opierając się na realnych przykładach,. Jak wykazał, Hamburg dzięki inwestycjom w takie zabezpieczenia uniknął potencjalnych zniszczeń wycenianych na kilkanaście miliardów euro. Kolejnym mówcą był dr Baris Trak z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, który wygłosił wystąpienie pod hasłem „How to protect our water retaining structures”. Opowiedział o programowych działaniach na Odrze po tzw. powodzi tysiąclecia z 1997 roku i zwrócił uwagę na to, że część powodzi jak ta w Sandomierzu w 2011 roku – miała miejsce po przerwaniu wałów powodziowych. Następnie dr Trak przedstawił, w jaki sposób można budować mocniejsze struktury przeciwpowodziowe. Kolejną częścią bloku była sesja inspiracyjna „Planowanie przestrzenne, ochrona przeciwpowodziowa i rozwój”, w której wzięli udział Rémy Tourment z francuskiego instytutu IRSTEA, prof. dr hab. Elżbieta Nachlik z Politechniki Krakowskiej i Rodrigo Fernandes z Bentley Systems. Prowadził ją Adam Grehl, były wiceprezydent Wrocławia. Po jego wstępie prof. Nachlik przedstawiła prezentację na temat ograniczania ryzyka powodziowego w integracji z planowaniem przestrzennym na przykładzie Krakowa. Wskazała na problem związany z tym, że pomiędzy studium uwarunkowań i warunków zagospodarowania przestrzennego a planami lokalnymi, tzw. decyzyjnymi, nie ma planów pośrednich, a plany decyzyjne są na bardzo lokalnym poziomie. Po niej Rémy Tourment mówił o wykorzystaniu tam w ochronie przeciwpowodziowej i uwzględnianiu ryzyka powodziowego w planowaniu miast. Następnie Rodrigo Fernandes omówił wykorzystanie nowych technologii, takich jak digital twins tj. wirtualnych kopii fizycznych obiektów – w ochronie przeciwpowodziowej, np. w tworzeniu różnych scenariuszy wydarzeń. Takie narzędzia pozwalają przygotować plany działania na wypadek zróżnicowanych zagrożeń, jak również monitorować sytuację na bieżąco. Po wystąpieniach uczestników miała miejsce dyskusja na temat polityki planistycznej w oparciu o ich prezentacje. Następnie widzowie mieli okazję wysłuchać dyskusji na temat „Metodyk wyznaczania stref zagrożenia powodziowego i ich skutków dla miast” prowadzonej przez prof. IMGW-PIB dr hab. Tamarę Tokarczyk z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Jolantę Olbracht, Kierownik Zespołu Wodnego w Krakowie z Arcadis Polska. Prof. Tokarczyk zaczęła od zauważenia, że w obecnym cyklu planistycznym metodyka w całym kraju została ujednolicona, podczas gdy wcześniej istniały regionalizmy. Z kolei Jolanta Olbracht zwróciła uwagę na społeczne oczekiwania co do prostoty interpretacji planów zagrożenia powodziowego, by można było jasno określić, gdzie zagrożenie jest, a gdzie nie ma. Stwierdziła też, że Polska jest przygotowana na różne sytuacje, ponieważ metodyki wyznaczania map przewidują cztery scenariusze oparte o wody prawdopodobne, brakuje natomiast scenariusza „powodzi historycznej”. Ostatnią częścią bloku była sesja Q&A prowadzona przez Grzegorza Romana, byłego członku zarządu województwa dolnośląskiego, w której brali udział wszyscy prelegenci. Z publiczności padło wiele ciekawych pytań, np. czy Wrocław jest gotowy na powódź albo o kwestie związane z prawem unijnym w tym zakresie.

BLOK: WODA – WATERFRONTS AND CITY DEVELOPMENT
3 i 4 października we Wrocławiu odbył się Kongres Miasto – Woda – Jakość życia. Wśród tematów, o których swoją wiedzę mogli wzbogacić uczestnicy Kongresu, znalazł się blok „Woda – Waterfronts and city development”. Pierwszą prelegentką była dr hab. inż. arch. Anna Januchta-Szostak, która przygotowała wystąpienie na temat zintegrowanego zarządzania przestrzenią i wodą w miastach. Dr hab. Januchta-Szostak wskazała chociażby na konieczność inwestycji w zieloną infrastrukturę czy zapewniania warunków rozwoju dla drzew w miastach. Wymieniła również możliwe do wykorzystania narzędzia cyfrowe do zarządzania przestrzenią i wodą. Zwróciła uwagę na włączanie sektora wodnego w inne obszary ekonomii miasta, jak zarządzanie nieruchomościami, zieleń miejską czy drogi. Obecnie w wielu miastach są to odrębne jednostki, które czasem wchodzą sobie w drogę. Następnie słuchacze mogli zapoznać się z prezentacją „The Nijmegen climate adaptation success story: How Ugly Duckling became a Swan” prof. Marka Wieringa z Uniwersytetu im. Radbouda. Prof. Wiering przedstawił, w jaki sposób holenderskie miasto Nijmegen przygotowuje się na zmiany klimatu. Miejscowość ta musiała m.in. wzmocnić ochronę przeciwpowodziową, tak aby nie tylko dostosować się do zagrożeń, ale też zaspokoić oczekiwania różnych podmiotów, np. sąsiednich miejscowości.
Kolejną częścią bloku była sesja inspiracyjna „Space and water management in liveable cities” prowadzona przez prof. dr. hab. inż. arch. Piotra Lorensa z Politechniki Gdańskiej. Wzięli w niej udział dr Ksymena Rosiek z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Wouter Vos, dyrektor International Liveable Cities i Justin Abott, Dyrektor Global Water Skills Leader w Arup. Pierwszą prezentację w ramach sesji wygłosiła dr Rosiek na temat rzek w mieście i korzyści z ich rewitalizacji. Podała przykład niewielkiej rzeki w Londynie, która została w przeszłości skanalizowana, a na okolicznych terenach powstały boiska. W końcu całkowicie ją zasypano, co doprowadziło do wzrostu ryzyka powodzi, dochodziło do podtopień. Przeprowadzono więc rewitalizację, co zagrożenie zmniejszyło, a ponadto sprawiło, że więcej osób zaczęło korzystać z terenów zielonych. Następnie Wouter Vos opowiedział, jak woda może wspierać rozwój miast. Na przykładzie starych i współczesnych map małej miejscowości pokazał, jak rozwijała się ona wzdłuż brzegów. Również współcześnie wielu młodych ludzi wybiera w tym mieście nieruchomości nad wodą. Z kolei Justin Abott przedstawił prezentację na temat wody w kontekście zrównoważonego rozwoju. Na koniec przyszła pora na dyskusję prelegentów wokół tematów omówionych w prezentacjach. W kolejnym segmencie znalazła się dyskusja między Mateuszem Majką, koordynatorem ds. polityki rzecznej w Urzędzie Miejskim we Wrocławiu, a Kazimierzem Śródką, członkiem rady nadzorczej Archicom, na temat rozwoju stref przyrzecznych miast. Mateusz Majka zaczął od pytania o zaprojektowane przez Archicom osiedle Olimpia Port przy kanale nawigacyjnym Odry i współpracę z miastem i innymi instytucjami publicznymi przy jego projektowaniu. Kazimierz Śródka zwrócił uwagę na niektóre nadmierne regulacje i opowiedział o budowie osiedla społecznego – z miejscami na przedszkola i szkoły, z terenami zielonymi i przestrzenią oddaną ludziom. Na koniec bloku miała miejsce sesja Q&A moderowana przez Joannę Kiernicką-Allavenę, Koordynator ds. Projektów Innowacyjnych we Wrocławskich Inwestycjach. Z sali padły pytania m.in. o plan zagospodarowania przestrzennego przy wspomnianym kanale nawigacyjnym czy o kwestie społeczne inwestycji w adaptacje do zmian klimatycznych.

BLOK: JAKOŚĆ ŻYCIA – MIEJSKA PRZESTRZEŃ – INFRASTRUKTURA I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA
3 i 4 października we Wrocławiu miał miejsce Kongres Miasto – Woda – Jakość życia. Wśród bloków tematycznych, których mogli wysłuchać uczestnicy Kongresu, znalazł się blok „Jakość życia – miejska przestrzeń – infrastruktura i komunikacja społeczna”. Blok rozpoczął się od wystąpienia dr. Mikołaja Lewickiego z Uniwersytetu Warszawskiego na temat:
„Komfortowa przestrzeń: drogi towar dla bogatych (miast)?”. Dr Lewicki mówił o zmianach w myśleniu na temat przestrzeni miejskiej i o mikroinfrastrukturze – jak ławki – sprawiającej, że przestrzeń jest przyjaźniejsza dla mieszkańców. Zwrócił też uwagę na problem tego, że w polskich miastach infrastruktura społeczna goni rynkowy proces budowy mieszkań, a nie jest harmonijnie planowana wraz z zabudową. To prowadzi np. do sytuacji, w której nowe szkoły w Warszawie są budowane, gdy w starych już jest nadmiar uczniów. Dr Lewicki zauważył również, że grodzone osiedla tak popularne w Polsce nie sprawiają, że mieszkańcy czują się bezpieczniejsi.
Kolejną częścią bloku była prezentacja „Planowanie i projektowanie miast w odpowiedzi na zmianę klimatu. Problematyka wody” dr inż. arch. Agaty Twardoch z Politechniki Śląskiej. Dr Twardoch podkreśliła, że wszystkie elementy zarządzania wodą w miastach, o różnej skali, powinny być traktowane jako jeden system. Mówiła również o możliwości łączenia np. infrastruktury społecznej, dostępnej rekreacyjnie, z infrastrukturą przeciwpowodziową.
Następnie miała miejsce sesja inspiracyjna pod hasłem „Społeczny wymiar miejskiej infrastruktury” prowadzona przez dr Ksymenę Rosiek z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Sesję rozpoczęła Izabela Gajny z GAJNY Design, mówiąc m.in. o upodabnianiu się miast do siebie i o wykorzystaniu konsultacji społecznych i dzieleniu kosztów między zainteresowane podmioty przy budowie infrastruktury społecznej. Opisywała to na przykładzie projektu centrum lokalnej przedsiębiorczości we Wrocławiu, w którego kosztach budowy mieliby uczestniczyć lokalni deweloperzy. Następnie prof. UAM dr hab. Ryszard Cichocki wygłosił prelekcję na temat oceny jakości wody przez mieszkańców Poznania. Jak wskazał, w 2004 roku 74% Poznaniaków nigdy nie piło wody z kranu bez przegotowania, a w 2019 tylko 37%. Z kolei Eric Leca, Europe Leader Rail & Urban Transport w Arcadis, przygotował prezentację m.in. o metrze w Paryżu i dostosowaniu go do potrzeb mieszkańców, nie tylko w zakresie transportu, ale też w zakresie zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego. Na koniec miała miejsce dyskusja między prelegentami.
Później uczestnicy Kongresu mogli wysłuchać dyskusji o infrastrukturze i edukacji między prof. dr hab. Anna Karwińską z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie a Moniką Onyszkiewicz z Fundacji Eko-Rozwoju. Prof. Karwińska wskazała na to, że problemem w relacjach między infrastrukturą społeczną, a edukacją – czyli częścią miejskiego societas – jest to, jak funkcjonują różne grupy społeczne, które mają odmienne, a w dodatku coraz bardziej różnorodne, cele i potrzeby. Z kolei Monika Onyszkiewicz mówiła o wykorzystaniu istniejącej infrastruktury do kształcenia i o edukacji na temat wody w szerokim znaczeniu tego pojęcia. Przywołała tu program edukacyjny dla uczniów i nauczycieli ze szkół wrocławskich, który dotyczył właśnie wody. W programie tym fundacja skupiała się na percepcji uczniów, wyjaśnianie po co woda jest potrzebna, skąd bierze się w naszej przestrzeni czy jakie ma funkcje.
Blok zakończyła sesja Q&A moderowana przez dr. Krzysztofa Głuca z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, eksperta OEES, w której wzięli udział wszyscy prelegenci. Pytania z publiczności dotyczyły m.in. tego, z czego wynikał brak zaufania do wody z kranu wśród mieszkańców Poznania w przeszłości czy możliwości zastosowania rozwiązań opisanych w bloku w mniejszych miastach.