Prelegenci:
– prof. dr hab. Dariusz Filar – Uniwersytet Gdański
– prof. dr hab. Jerzy Hausner – Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Przewodniczący Rady Programowej OEES
– Robert Kowalski – Stanford University
– dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek – Uniwersytet Warszawski
„Recepta dla gospodarki” to hasło kolejnego spotkania z ekspertami zorganizowanego przez Fundację Gospodarki i Administracji Publicznej we współpracy z Agencją Artystyczną GAP w ramach projektu Przystanek IDEA. Inicjatywa ta obejmuje cykl transmitowanych online wydarzeń, które mają za zadanie przybliżyć uczestnikom najbardziej aktualne problemy, z którymi zmaga się społeczeństwo. Tym razem prelegenci skupili się na sytuacji gospodarczej spowodowanej pandemią koronawirusa.
28 marca podczas debaty online specjaliści dyskutowali o kwestiach związanych z gwałtownymi zmianami, jakie można obserwować na rodzimym rynku, oraz o konsekwencjach pandemii, które niebawem dotkną polską gospodarkę. Rozmówcy próbowali także wskazać i scharakteryzować działania priorytetowe w kontekście zapobiegania długotrwałemu kryzysowi oraz recesji.
Moderator Michał Zieliński (dziennikarz RMF FM) rozpoczął dyskusję od porównania gospodarki do organizmu sztucznie wprowadzonego w stan śpiączki. Podkreślił, że taka gospodarka wymaga diagnozy, recepty oraz uleczenia.Jako pierwsza głos zabrała dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek (Uniwersytet Warszawski).
Badaczka zwróciła uwagę na ekonomiczne konsekwencje pandemii w kontekście stanu
gospodarki globalnej i przerwania łańcucha dostaw.
działań długoterminowych. Zauważyła, że już teraz kroki naprawcze powinny być wymierzone
Podkreśliła przy tym konieczność podjęcia
w instrumenty, które będą pomagały w rozwoju i ekspansji po kryzysie.
Prof. dr hab. Dariusz Filar (Uniwersytet Gdański) wypowiedział się o sytuacji na giełdach
światowych, w tym na Giełdzie Papierów Wartościowych. Powołując się na ogromne spadki
wartości aktywów, zadał pytanie o to, kiedy oraz w jakim wymiarze podobne redukcje dotkną
sferę finansową.
Jednocześnie wskazał na możliwość pożyczenia przez rząd środków na rynku
międzynarodowym w celu udzielenia niezbędnej pomocy rodzimej gospodarce. Odwołał się
także do poziomu samorządowego, który może prowadzić efektywne działania
ukierunkowane na sektor małych i średnich przedsiębiorstw (MSP), stanowiący podstawę
polskiej gospodarki.
Obawę o stan sektora MSP wyraził również Robert Kowalski (Stanford University), który
obecnie zajmuje się badaniem sytuacji tego typu przedsiębiorstw. Według raportu, który
przedstawił, dla 83% przedsiębiorców firma jest jedynym źródłem utrzymania rodziny.
Oznacza to, że problemy z płynnością finansową tych przedsiębiorstw, poza konsekwencjami
gospodarczymi, pociąga za sobą również problemy w sferze społecznej. Kowalski zauważył, że
jest to główna przesłanka do interwencji państwa, które powinno zaoferować obywatelom
pakiety pomocowe.
Natomiast prof. dr hab. Jerzy Hausner (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Przewodniczący
Rady Programowej OEES) porównał obecną sytuację do klęski żywiołowej. Dodał, że z
zaskoczeniem obserwuje nieprzygotowanie poszczególnych państw na zaistniałą sytuację,
które widoczne jest w chaotycznych decyzjach przywódców.
Podjął się także oceny zaproponowanej przez rząd tarczy antykryzysowej. Jej założenia
podsumował słowami: “Chcemy dawać ludziom tarcze, a zabraliśmy im miecze”. Profesor
Hausner wyraził przekonanie, że państwo powinno zdjąć z przedsiębiorstw ciężar kryzysu w
możliwie jak najprostszy sposób, bez zbędnej biurokracji. Niestety zaproponowane ulgi wiążą
się z długimi procesami administracyjnymi, które są szczególnie uciążliwe w kontekście
ograniczonej pracy urzędów. Profesor podkreślił także potrzebę podtrzymywania własnej
działalności wytwórczej oraz wykorzystywania potencjału, jakim dysponujemy jako kraj:
“Musimy polegać na naszej lokalnej inicjatywie, lokalnej przedsiębiorczości; twórzmy lokalne
sieci usług, wykorzystujemy drukarki 3D, twórzmy banki czasu, aby działalność wytwórczo-
usługowa nie zanikła.”
Prelegenci byli zgodni co do konieczności ochrony sektora przedsiębiorstw. Wśród
zaproponowanych przez nich rozwiązań pojawiały się takie postulaty jak przesunięcie
wydatków z kieszeni obywateli w kierunku budowania usług publicznych lub przejęcie zadań
pomocowych przez samorządy lokalne.
Wirtualne spotkanie zakończono dyskusją dotyczącą pozaekonomicznych skutków pandemii,
które – paradoksalnie – mogą mieć wymiar pozytywny. Zaistniała sytuacja bez wątpienia
przyczyni się do przyspieszenia cyfryzacji w wielu dziedzinach. W przyszłości część aktywności
związanych z edukacją, administracją czy biznesem z większą łatwością będzie można
przenieść do sfery wirtualnej. Nie ulega też wątpliwości, że obserwujemy obecnie
przyspieszenie rozwoju medycyny. Naukowcy z całego świata prowadzą intensywne badania
nad strukturą nowego wirusa oraz możliwościami jego zwalczania. Odrodzenie przeżyje także
sektor kulturalny, który w tej chwili prężnie działa w mediach społecznościowych oraz na
platformach wirtualnych.
Dyskusję podsumował Profesor Jerzy Hausner, raz jeszcze podkreślając konieczność
powstawania inicjatyw oddolnych. Przywołał w tym kontekście projekt, który tworzy wraz z 11
wybitnymi ekonomistami. Jest to grupa dyskusyjna szukająca odpowiedzi na najbardziej
palące pytania związane z gospodarką w stanie kryzysu. Dzięki jej pracy 27 marca odbyła się
premiera pierwszego “Alertu Gospodarczego”.